Düşünce kuruluşu Freedom House Türkiye’deki internet özgürlüğünün 2014’teki statüsünü ‘Özgür Değil’ biçiminde açıkladı
Freedom House’un (FH) geçen Mayıs ayında yayımladığı basın özgürlüğü raporunda da Türkiye, ‘yarı özgür’ kategorisinden ‘özgür değil’ kategorisine gerilemişti.
ABD’nin saygın düşünce kuruluşlarından Freedom House, 2014 ‘İnternet Özgürlüğü Raporu‘nu yayımladı. Rapora göre Türkiye, bir önceki yıla göre 6 puan gerileyerek internet özgürlüğünde Uganda, Angola, Tunus, Singapur, Endonezya, Zambiya, Fas, Ürdün, Libya Bangladeş ve Ruanda’nın gerisinde kaldı. Rapora göre, Türkiye geçen yıl Suriye ve Mısır’dan da daha fazla gerileme kaydetti.
Freedom House’un “Ağı Daraltmak: Hükümetler Çevrimiçinde Kontrolleri Genişletiyor” başlıklı raporu yayınlandı. Raporda değerlendirilen 65 ülkeden 36’sının Mayıs 2013’ten bu yana internet özgürlüğünde negatif eğilim gösterdikleri belirtilirken en önemli düşüşlerin Rusya, Türkiye ve Ukrayna’da görüldüğü belirtildi. FH’nin açıkladığı “İnternette Özgürlük 2014” raporunda Türkiye, Rusya ile birlikte 6 sıra düşüş kaydederek, endekste en fazla puan düşüşüne uğrayan iki ülkeden biri oldu. Türkiye incelenen 65 ülke içinde interneti en özgür 43’üncü ülke olarak ilan edildi. Türkiye geçen yıl 60 ülke arasında 38’inci sırada gösterilmişti. Raporda, “Türkiye’de sosyal medyanın bloke edilmesi, sınırlamalar, muhalif haber sitelerine karşı siber saldırılar ve online gazetecilere karşı saldırılar yıl boyunca en önde gelen tehditler arasında yer aldı” denildi.
“İnternet gazetecileri ve sosyal medya kullanıcıları, giderek daha fazla saldırı ve kovuşturmanın hedefi oldu”
Yolsuzluk iddialarına atıf
Raporda, yolsuzluk skandalıyla ilgili ses kayıtlarının başta YouTube olmak üzere internet siteleri ve paylaşım platformlarına düşmesinin ardından getirilen kısıtlamalara da dikkat çekildi. İnternet özgürlüğünün Türkiye’de son beş yılda yaşadığı düşüşe vurgu yapan Freedom House, bu gerilemenin gerekçelerini şu sözlerle açıkladı:
“Türkiye, hükümetin sansürü artırması, imtiyazlı devlet ajanslarına içerik engelleme konusunda geniş yetkiler verilmesi ve internette görüşlerini paylaştığı için daha fazla insanın suçlanması nedeniyle 13 puan geriledi. Sosyal medya büyüyerek kamusal söylemin bir aracı haline gelirken, yetkililer YouTube, Twitter ve diğer platformları aylarca, hatta yıllarca kapalı tuttu. İnternet gazetecileri ve sosyal medya kullanıcıları, giderek daha fazla saldırı ve kovuşturmanın hedefi oldu.”
Yargı denetimi olmadan kamu kurumlarını içerik engellemekle yetkili kılan önlemlerle az ya da hiç olmayan şeffaflığın özellikle Türkiye, Tayland, Rusya, Kazakistan ve İtalya’da görüldüğünü iddia eden Freedom House, “Türkiye’de yüksek seviyedeki yetkililerin bir yolsuzluk skandalını ima eden ses kayıtlarının YouTube ve SoundCloud’da sızmasından sonra yeni alınan yasal önlemler kamu düzenleyicisine özel hayatı ihlal ya da ‘ayrımcılık veya hakaret’ durumunda web sitelerini mahkeme kararı olmadan engelleme yetkisi verdi. Düzenleyici daha sonra YouTube’u ulusal güvenlikle ilgili bir toplantının doğrulanmamış bir kaydını durdurmak için engelledi. Twitter da kullanıcı hesaplarının askıya alınmasının reddedilmesinden sonra engellendi. O zamanlar Başbakan olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ‘Twitter’i kökten kaldıracağız’ dedi ve sosyal medyayı ‘toplumdaki en büyük kötülük’ olarak adlandırdı” denildi.
Türkiye ve Rusya en fazla puan kaybedenler
Endekste en fazla skor kaybeden ülkeler şöyle sıralandı: Rusya 6, Türkiye 6, Ukrayna 5, Angola 4, Azerbaycan 3, Libya 3, Suudi Arabistan 3, Suriye 3, Venezuela 3.
İnterneti en özgür 10 ülke İzlanda, Estonya, Kanada, Avustralya, Almanya, ABD, Fransa, İtalya, Japonya ve Macaristan olarak sıralandı. İzlanda örneğinde bir Türk hackerın ülkedeki Vodafone sitesini hacklemesi hatırlatıldı. İnternet özgürlüğünde en kötü ülkeler ise İran, Suriye, Çin, Küba, Etyopya, Özbekistan, Vietnam, Bahreyn, Suudi Arabistan ve Pakistan olarak sıralandı.
CHP konuyu Meclis’e taşıdı: İnternet neden kısmen özgür?
Freedom House’un açıkladığı internet özgürlüğü raporuna göre Türkiye’nin bu alanda 6 puan kaybederek, Uganda’nın bile gerisine düşmesi TBMM’ye taşındı. CHP İstanbul Milletvekili Umut Oran, Başbakan Ahmet Davutoğlu’na, “Türkiye neden internette kısmen özgür ülkeler kategorisinde yer almaktadır? Bu durum 2014 Türkiye’sine ve hükümetiniz politikalarına uygun mudur?” diye sordu.
“Türkiye, Tayland, Rusya ve Kazakistan’da mahkeme kararı olmadan ve şeffaflıktan uzak bir şekilde içerik bloklanıyor”
CHP’li Umut Oran, konuyla ilgili hazırladığı soru önergesini TBMM’ye sundu. Oran, önergesinde, Freedom House’un bugün açıkladığı internet özgürlüğü raporunda, Türkiye’nin, Youtube ve Twitter yasakları, internete getirilen takip ve düzenlemelerle geçtiğimiz yıl 49 puanda yer aldığı listede 6 puan kaybederek 55 puan ile geriye düştüğüne dikkat çekti. “Uganda, Angola, Tunus, Singapur, Endonezya, Zambiya, Fas, Ürdün, Libya Bangladeş, Ruanda’nın bile gerisinde kalan Türkiye’de halen internete yönelik 9 kısıtlamanın 7’si ise uygulanıyor” diyen Umut Oran, önergesinde şunları kaydetti:
“Mayıs 2013-Mayıs 2014 dönemini kapsayan inceleme sonucuna göre mahkeme kararı olmadan hükümet tarafından engellenen sitelerde de Türkiye’nin yeri çok gerilerde. Türkiye, Tayland, Rusya ve Kazakistan’da mahkeme kararı olmadan ve şeffaflıktan uzak bir şekilde içeriğin bloklandığına işaret edilen raporda, yolsuzluk skandalıyla ilgili ses kayıtlarının Youtube ve SoundCloud’a düşmesinin ardından kısıtlamaya gidildiği de vurgulandı.”
Önergede Davutoğlu’na yöneltilen sorular şöyle:
– Türkiye neden internette kısmen özgür ülkeler kategorisinde yer almaktadır? Bu durum 2014 Türkiye’sine ve hükümetiniz politikalarına uygun mudur? Freedom House’a göre Türkiye, internet özgürlüğünde son 5 yıl içerisinde neden 13 puan geri düştü, bu durumun yaşanmasında hükümetin eksikliğinin etkisi yok mudur?
– İnternette 9 alandaki kısıtlamalar üzerinden yapılan hesaplamada, 8 alanda kısıtlama yapan Çin ve Venezüela’dan sonra internette 7 alanda kısıtlama yapan ülkeler arasında Türkiye’nin yer almasının gerekçesi nedir?
– Türkiye’nin internet özgürlüğünde, “sosyal medyanın ve siyasi, sosyal, dini içerikli yazıların bloklanması, yeni yasa ve yönetmeliklerin uygulanması, internet gazetecileri ve bloggerların gözaltına alınması, fiziksel olarak hücum edilmesi, hükümete yönelik eleştirilere karşı saldırı düzenlenmesi” alanlarında 7 eksi puan alarak Etiyopya, Vietnam, Suudi Arabistan, Rusya, Azerbaycan ile aynı seviyede yer almasının gerekçesi nedir?
– Türkiye’de internetin, Zambiya, Fas, Kamboçya, Lübnan, Ürdün, Libya ve hatta Sudan’dan bile daha fazla kısıtlama altında tutulmasının gerekçesi nedir?
– Türkiye ne zaman; İzlanda, Estonya, Kanada, Avustralya, Almanya, ABD, Fransa, İtalya, Japonya, Macaristan, İngiltere, Gürcistan, Güney Afrika, Arjantin, Filipinler, Ermenistan, Kenya, Brezilya ve Kolombiya’daki gibi internetin özgür olduğu ülkeler arasında yer alacak?
