Bilgisayar kullanan herkes, bilgisayarda yer alan dosyalarının sonunda bir şekilde kendilerinin anlam veremedikleri farklı kısaltmaların olduklarını göreceklerdir. Dosyanın adından sonra gelen ve genellikle 3 harfli olan bu kısaltmalar o dosyanın uzantısı olarak adlandırılır.
Örneğin; bilgisayarınızda yer alan örnek bir dosyanın “ornek.jpg” şeklinde kayıtlı olduğunu görebilirsiniz. Buradaki “ornek” ifadesi dosyanın adını, bu ifadeden sonra gelen .jpg ifadesiyse işte yukarıda bahsettiğimiz dosya uzantısını ortaya koymaktadır.
Burada bilgisayarınızda bulunan her tipten dosyanın bir uzantısının olduğunu söyleyerek konuya giriş yapalım. Dosya uzantılarının tam olarak nasıl bir kolaylık sunduğunuysa aşağıdaki kısımda belirtebiliriz.
Dosya uzantıları neden var?
Aslında temel şekliyle dosya uzantılarının bir dosyanın ne olduğunu bilgisayara tanıtan kısaltmalar olduğunu söyleyebiliriz. Tabii ki farklı dosyalarla içli dışlı olduktan belli bir müddet sonra kısaltmasından bir dosyanın ne tipte bir dosya olduğunu anlamak kullanıcı olarak sizin için de mümkün olacaktır.
Ancak bilgisayar için dosyanın ne olduğunu anlamak şu noktalar için önem arz etmektedir. Bir dosyanın isminden sonra gelen nokta ile birlikte belirtilen kısaltma bilgisayara o dosyayı sınıflandırmak için bir işaret göndermiş olur. Yani, o dosyanın ismi dosyanın ne olduğunu sizin anlamanız için bir işaret iken dosya isminden sonra gelen dosya uzantısıysa bilgisayar için o dosyayı sınıflandırmayı sağlamaktadır.
Nitekim bu sayede bilgisayar o dosyayı hangi program aracılığıyla çalıştırabileceğini belirlemekte zorluk yaşamayacak ve otomatik olarak o dosyayı çalıştırması mümkün olacaktır. Eğer, dosya uzantıları olmasaydı bilgisayarın bu işlemi otomatik olarak yapması imkansız olurdu.
Dosya uzantıları ne için kullanılır?
Aslına bakılırsa bu konudan yukarıda kısaca bahsetmeye çalıştık. Ancak dosyalarla haşır neşir olanlar aynı tip dosyalarda dahi farklı isimlerde uzantıların olduğunu göreceklerdir.
Burada belirttiğimiz aynı tip olmasına rağmen farklı uzantıları olan dosyalarla en çok karşılaşılan durumlar görüntü, ses ve video dosyaları yani medya dosyaları olacaktır. Bu tip dosyaların farklı dosya uzantılarına sahip olmalarının sebebiyse bu dosyaların her bir uzantısının farklı özelliğinin olmasıdır.
Medya dosyaları bilindiği üzere boyutu yüksek dosyalardır. Dolayısıyla bu tip dosyaların depolanması ve gönderilmesi bir sorun olarak görülebilir. Bu yüzden medya dosyalarının farklı uzantıları da dosya kalitesi ile ilgili noktaları ortaya koymaktadır.
Görüntü dosyalarında en çok görülen iki dosya tipi jpg ile png. Misalen bu iki dosya tipi arasındaki en önemli fark bu dosyaların boyutları ile ilgili. Nitekim, jpg uzantısına sahip dosyalar resmi düşük bir kayıpla sıkıştırarak depolayabiliyorken, png uzantısına sahip dosyalar ise resimdeki kaybı sıfıra indirerek sıkıştırma yapabiliyor. Bu da görüntü dosyalarının daha kaliteli bir şekilde depolanmasına imkan tanıyor. Tabii ki tahmin edebileceğiniz üzere jpg ile png uzantılarına sahip dosyalar arasında jpg tarzındaki dosyanın teknolojisinin daha eski olduğunu söyleyebiliriz.
Video dosyalar için dosya tipleri
Elbette burada dosya boyutları en yüksek olan dosyaların video dosyalar olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Bu yüzden video dosyalar için farklı bir başlık açma gereği hissettik.
Video dosyalarında en çok kullanılan formatın mp4 formatı olduğunu söyleyebiliriz. Mp4 formatının ardından video dosyalarını kullananların en çok karşılaştıkları diğer formatlar ise avi, wmv, mkv gibi formatlardır.
Bunların her birinin dosyayı sıkıştırma noktasında farklı teknikler kullandıklarını söyleyebiliriz. Ancak en çok kullanılan format olan mp4’ün bu noktada çok tercih edilmesinin en önemli sebebi ise aynı dosya içerisinde videoya dair farklı bileşenlerin de tutulabilmesine imkan tanıyan bir dosya formatı olmasıdır. Yani, mp4 formatındaki bir video dosyasında videonun hem altyazıları hem de durağan resimler gibi video dışındaki bileşenler de birlikte tutulmaktadır. Bu yüzden farklı video format tipleri mp4 video dönüştürücü tarzı programlar kullanılarak mp4’e dönüştürülmek istenir.
Dosyalar farklı formatlara nasıl çevrilir?
Burada okurların aklına gelebilecek ilk soru, bir dosyanın formatının değiştirilmek istenmesi halinde ne yapılması gerektiğidir.
Bir dosyayı farklı bir dosya formatına çevirmek için akıllara gelen ilk yöntem dosyanın adındaki uzantıyı değiştirmek olarak akıllara gelebilir. Aslına bakılırsa bu yöntem bazı dosyalar için faydalı bir yöntem iken, ne yazık ki bazı dosyaların formatlarını farklı bir formata çevirmek bu yöntemle mümkün olmamaktadır. Özellikle video tarzındaki dosyalarda bunu yapmak mümkün değildir.
Bu tarz dosyalarda dosyanın formatını başka bir formata çevirmek için dosya dönüştürücü programlar kullanılmaktadır.
Örneğin; yukarıda da belirtmiş olduğumuz ve bilgisayar dünyasında en çok kullanılan video dosya tipi olan mp4 video dönüştürücü için örnek bir programa ilişkin detaylara www.movavi.com/tr/support/how-to/video-mp4-donusturucu.html linki üzerinden ulaşabilirsiniz.
Bununla birlikte linkte yer alan kaynakta mp4 video dönüştürme ve tersi işlemin video dosyaları için nasıl yapılacağını da görebilirsiniz.
Kısacası bir dosyanın uzantısını başka bir uzantıya dönüştürmek için yapılması gereken şey, ona bir işlem uygulamaktır. Burada dosyaya uygulanacak işlem de bunun için özel olarak hazırlanmış programlar kullanılarak yapılabilmektedir.
Dosya uzantıları ile ilgili pratik bilgiler
Dosya uzantılarına dair bilinmesi gereken pratik noktaları da burada açıklamak istiyoruz.
• Dosya uzantısı farklı olan dosyaları aynı isimle aynı yere kaydetmek mümkündür.
• Dosyanın bilgisayar tarafından çalıştırılabilir bir dosya olup olmadığı uzantısından kolayca anlaşılabilir. Bir dosyanın uzantısı .exe ya da .dmg ise doğrudan bilgisayar ile çalıştırılabilecek bir dosya iken .bin uzantısı olan bir dosya, ek bir program olmadan bilgisayar tarafından çalıştırılamaz.
• Bazı dosyaların uzantısı olmadığını görebilirsiniz. Bu tarz dosyalar ya harici bir yazılım tarafından çalıştırılıyordur ya da kullandığınız sistemin ara yüzünden bu dosyanın uzantısını görüntülemeniz mümkün değildir.
İlgili Haberler
>> Türkiye Eposta Pazar Verileri Açıklandı İşte Araştırma Sonuçları
